FOTOGRAFIETIPS
Kleurruimte sRGB of AdobeRGB
In veel camera’s en beeldbewerkingsprogramma’s zijn verschillende kleurruimtes in te stellen. Maar welke kleurruimte is nou waarvoor bedoeld? Soms kan een verkeerde instelling je foto’s juist fletser maken, terwijl het toch een verbetering zou moeten zijn. In dit artikel geven we je uitleg hierover.
Op de meeste camera’s kun je in het menu een kleurruimte kiezen, vaak met de opties sRGB en AdobeRGB. Sommige camera’s hebben nog extra kleurruimtes. En ook in beeldbewerkingssoftware heb je meerdere mogelijkheden om je foto’s om te zetten.
RGB
De letters RGB staan voor Rood, Groen en Blauw, de drie kleuren licht waarmee we in de fotografie alle kleuren kunnen mengen. De sensor in je camera is ook opgebouwd uit verschillende pixels die gevoelig zijn voor een van deze drie kleuren licht. Zo kunnen op je foto alle mengkleuren ontstaan uit deze drie hoofdkleuren. Alle drie de kleuren kunnen 256 verschillende tinten laten zien. Er zijn dus 256 verschillende tinten rood, 256 tinten groen en 256 tinten blauw. Als we die vermenigvuldigen, dan kunnen we er dus bijna 16,8 miljoen verschillende mengkleuren mee maken (256x256x256=16.777.216).
Alle apparaten die met licht werken, gebruiken deze RGB waarden om de juiste mengkleuren weer te geven. Dus niet alleen de camera, maar ook een monitor, beamer of televisie geeft de kleuren weer in RGB. Het verschil tussen sRGB en AdobeRGB heeft te maken met de verzadiging die de profielen van deze kleuren kunnen laten zien. Ze worden daarom ook wel aangeduid als kleurruimte. Beide profielen kunnen per kleur 256 tinten aan. Ze laten dus niet meer soorten kleuren zien. Maar de ‘ruimte’ die er bij AdobeRGB tussen de kleuren zit is groter dan bij sRGB. Dit zorgt ervoor dat de verzadiging die je in de AdobeRGB in je kleuren kunt krijgen wat intenser is. Het blauwste blauw op AdobeRGB is dus net iets verzadigder/intenser dan het blauwste blauw op sRGB, het groen net iets verzadigder groen, enzovoort.
Welke moet ik nou kiezen?
Als we puur naar deze theorie kijken, dan lijkt AdobeRGB dus de beste keuze om de camera op te zetten. Maar niets is minder waar! Zo lang je de foto’s op de camera bekijkt, is er niets aan de hand. Je camera kan namelijk het AdobeRGB profiel lezen en weergeven. Maar een hoop andere apparatuur kan dat niet. Ga je de foto’s bijvoorbeeld online zetten of laten afdrukken, dan kan het lijken of je foto’s heel kleurloos zijn.
Sommige internetbrowsers en e-mailprogramma’s ondersteunen geen Adobe RGB. Zet je dus een foto die op AdobeRGB staat online, dan weet zo’n browser niet hoe hij dit weer moet geven. Meestal resulteert dat erin dat de kleuren heel erg vaal en flets overkomen. In 2019 zijn de meeste browsers geschikt gemaakt om ook het AdobeRGB profiel te kunnen weergeven. Als voorbeeld hebben we hieronder twee keer dezelfde foto online gezet. De linker foto staat op sRGB, de rechter op AdobeRGB. Als je geen verschil ziet, dan ondersteurt de browser waarmee je kijkt ook het AdobeRGB profiel. Wordt dit niet ondersteund, dan zal de rechter foto er fletser uitzien, terwijl we verder niets bewerkt hebben.
Ook sommige afdrukcentrales en bedrijven waar je fotoalbums kunt laten afdrukken, kunnen het AdobeRGB profiel niet lezen. Heb je dagenlang gewerkt aan een mooi fotoboek met kleurrijke AdobeRGB foto’s, dan kan het album dat je bezorgd krijgt een flinke teleurstelling vormen. De kleuren zullen er namelijk verbleekt uitzien bij de fotos op de monitor, alleen maar omdat de afdrukcentrale het AdobeRGB profiel niet kan lezen.
sRGB is de standaard die door alle monitoren, internetbrowsers, printers en afdrukcentrales kan worden gelezen. Kortom, als je iets met je foto’s wilt gaan doen, dan loop je het minste risico als je je camera op sRGB zet. De kleurenwinst die je op AdobeRGB hebt, kan letterlijk verbleken bij alle dingen die er mis kunnen gaan bij het publiceren of afdrukken van je foto’s. Wil je wel bewust op AdobeRGB werken, check dan altijd goed bij een afdrukcentrale of zij dat profiel ook ondersteunen.
Een ander verschil
Naast de fletse kleuren die AdobeRGB op kan leveren als je het gebruikt bij iets dat het niet kan lezen, heeft AdobeRGB nog een ’nadeel’ waardoor het soms minder bruikbaar is. We schreven hierboven al dat beide kleurruimtes per kleur 256 verschillende tinten kunnen laten zien. Bij AdobeRGB is de ruimte tussen de kleuren groter, waardoor kleuren die extreem verzadigd zijn ook nog vastgelegd kunnen worden. Maar hoe vaak komt het voor dat er zulke verzadigde kleuren in je onderwerpen zitten? Als je landschappen of portretten fotografeert, dan komen deze extreme kleuren meestal niet voor.
Omdat een stuk van de 256 tinten bij AdobeRGB gebruik wordt voor de extreem verzadigde tinten, blijven er dus minder tinten over om de normale, veel voorkomende kleuren vast te leggen. Dus de overgangen tussen deze tinten zullen wat harder zijn. sRGB heeft een kleinere kleurruimte, maar kan daardoor de volledige 256 tinten per kleur gebruiken voor de veel voorkomende kleuren. De overgangen tussen de kleuren worden dus zachter.
Uiteraard zijn dit nuanceverschillen, maar dit verklaart bijvoorbeeld waarom er veel portretfotografen zijn die liever op sRGB werken. De nuances in de huidtinten lopen dan zachter in elkaar over. Een autofotograaf die veel knalgroene auto’s fotografeert, zal weer graag AdobeRGB gebruiken, omdat hij juist wel die extreme kleuren in zijn foto vast wil leggen.
Jpeg of RAW
Fotografeer je op het jpeg formaat, dan is het handig de camera zelf in te stellen op de gewenste kleurruimte. Je jpeg bestand wordt namelijk maar in 1 kleurruimte opgeslagen. Fotografeer je op RAW, dan maakt het niet uit op welke kleurruimte je camera staat. In de RAW-converter kun je achteraf kiezen in welke kleurruimte je de foto verder wilt bewerken en exporteren.
CMYK
In beeldbewerkingsprogramma’s zie je ook nog andere kleurruimtes staan waaruit je kan kiezen. Die beginnen onder andere met CMYK. Dit staat voor Cyan, Magenta, Yellow en Key. Deze kleuren worden in inkt gebruikt om iets te printen of te drukken. Dit zijn dus andere mengkleuren die we bij het licht gebruiken. Met deze inktkleuren kan iedere drukkleur gemengd worden. Als je een foto aan moet leverenen voor drukwerk, dan kan het zijn dat een drukker vraagt om een foto met een CMYK profiel. Ook hebben sommige drukkers hun eigen profiel waarin ze werken dat ze je toe kunnen sturen. Als je geen ervaring hebt met het aanleveren van drukwerk, dan kun je dit aangeven bij de drukker. Meestal zet een vormgever of drukker het bestand dan liever zelf om van RGB naar CMYK, om fouten te voorkomen.
Wil je meer leren over fotografietechniek?
Kijk dan eens naar onze in-company trainingen fotografie voor bedrijven
Vraag hieronder vrijblijvend een offerte aan
Je kunt ons ook bellen: 0165 820 215