Het verschil tussen fullframe en cropfactor

Tijdens onze workshops krijgen wij wel eens de vraag wat een fullframe camera is, of wat de cropfactor van een camera nou betekent. In dit artikel zullen we uitleggen wat dit is en waarom je beter wel of niet voor een bepaald type camera kunt kiezen.

De termen fullframe en cropfactor hebben te maken met de grootte van de sensor in een digitale camera. Een fullframe camera heeft een sensor die precies even groot is als een ouderwets negatief. Dit is 36 x 24 millimeter, ook wel kleinbeeld of 35 mm genoemd. Omdat een sensor een duur onderdeel van een camera is, hebben de meeste camera’s een sensor die kleiner is dan dit ouderwetse negatiefformaat. We noemen dit sensoren met een cropfactor. De cropfactor geeft aan hoeveel kleiner de sensor is ten opzichte van een fullframe camera. Deze cropfactor gebruiken we om uit te rekenen welke beeldhoek een objectief weergeeft als hij op de camera met de cropfactor zit.

Beeldhoeken

De brandpuntafstand van een objectief wordt altijd weergegeven in millimeters. Hoe lager de millimeters, hoe breder de hoek die we zien op de foto. Hoe hoger de millimeters, hoe meer we in gaan zoomen. De hoek die we dan zien wordt steeds kleiner. Objectieven met lage millimeters (bijvoorbeeld 18 mm) noemen we groothoeklenzen, objectieven met hoge millimeters (bijvoorbeeld 200 mm) noemen we telelenzen.

De cropfactor van de camera vermenigvuldig je met het aantal millimeters van de lens. Zo weet je hoeveel millimeters de lens op de cropfactorcamera weergeeft. Een fullframecamera heeft een cropfactor van 1. Een 50 mm lens op een fullframecamera geeft dus precies de beeldhoek weer van een 50 mm lens.Bij een camera met een cropfactor van 1,5 dien je de millimeters te vermenigvuldigen met 1,5. Een 50 mm lens geeft op deze camera dus de beeldhoek weer van een 75 mm lens (50 mm x cropfactor 1,5).

Bij een telelens werkt deze cropfactor dus in je voordeel. Heb je een 200 mm lens, dan werkt die op een 1,5x cropcamera als een 300 mm. Bij groothoek werkt dat in je nadeel. Een 18 mm is op de 1,5x cropcamera een 27 mm, dus je raakt iets van de grote hoek kwijt. Dus vooral als je veel met de extreme groothoek wilt gaan fotograferen, heb je baat bij een fullframe camera.

In het roze zie je hieronder de beeldhoek die een fullframecamera ziet, in blauw is aangegeven wat een camera met een (willekeurige) cropfactor ziet. Deze beeldhoek is kleiner omdat de sensor kleiner is.

Ruis

Fullframecamera’s hebben minder last van ISO-ruis dan de cropcamera’s met hetzelfde aantal megapixels. Dit kan door twee verschillende redenen veroorzaakt worden. Beide hebben ermee te maken dat dezelfde hoeveelheid pixels op een grotere oppervlakte geplaatst kunnen worden. De pixels kunnen daardoor OF een stuk groter worden en dus meer licht opvangen OF de pixels krijgen onderling meer ruimte, waardoor ze elkaar minder gaan storen. Dit wisselt per merk en type sensor.

Om dezelfde reden zie je dat compactcamera’s en mobiele telefoons met een camera erin vaak veel meer last hebben van ruis op hogere ISO-waardes. De sensor in deze apparaten is veel kleiner, waardoor de pixels zelf dus ook een stuk kleiner moeten zijn en dichter op elkaar zitten.

Aanduidingen

Ieder merk heeft helaas zijn eigen aanduidingen en eigen cropfactoren.

• Nikon geeft fullframe aan met de letters FX (deze type aanduiding staat niet op de FX lenzen vermeld) en crop met de letters DX
• Canon geeft fullframe aan met de letters EF en crop met de letters EF-S
• Sony en andere merken gebruiken de term Fullframe en geven de crop vaak aan met de letters APS-C

De cropfactor van een camera wordt in de specificaties van de camera vermeld en wisselt per merk en type tussen de 1,3 en de 2,0.

Uitwisselbaar?

Er worden lenzen gemaakt die geschikt zijn voor een fullframecamera en lenzen die geschikt zijn voor een cropfactorcamera. De beeldcirkel van die cropfactorlenzen kan een stukje kleiner, de sensor is immers kleiner. Dit zorgt ervoor dat een lens kleiner en lichter gemaakt kan worden.

Als je een cropcamera hebt, dan passen daar alle lenzen op die geschikt zijn voor jouw merk camera. Het maakt dus niet uit of het een fullframe- of een croplens is. Andersom gaat het niet altijd. Een croplens geeft immers een kleinere beeldcirkel, dus die is niet groot genoeg om een fullframesensor ook aan de randen te belichten. Sommige camera’s van Nikon en Sony gaan hier slim mee om. Ze schakelen dan een deel van de sensor uit, waardoor je een foto zonder zwarte randen kunt maken. De fullframe sensor wordt dan tijdelijk een cropsensor. Bij camera’s van het merk Canon gaat dit niet. Een croplens valt daarbij dieper in de camera. Bij een fullframe zorgt dat ervoor dat de spiegel dan langs de achterkant van de lens komt. Dus op een fullframecamera van Canon kun je geen croplenzen gebruiken.

Onderstaand zie je in zwart aangegeven welke beeldhoeken de lenzen laten zien. Het roze vak geeft een fullframesensor weer, het blauwe vlak een cropsensor. Op een cropfactorcamera kun je dus beide soorten lenzen gebruiken.

Scherptediepte

Bij fullframecamera’s wordt als verkoopargument aangegeven dat de camera’s makkelijker het effect van weinig scherptediepte kunnen bereiken. Hoe dat komt heeft te maken met de afstand die je tot je onderwerp in moet nemen. Hoe dichter je op je onderwerp staat, hoe sterker je het effect van onscherpte in de achtergrond zult zien. Om iets beeldvullend in beeld te brengen met een fullframecamera dien je er dichterbij te staan dan bij een cropfactorcamera. Hierdoor ontstaat automatisch minder scherptediepte in je beeld.

Wanneer is een fullframecamera handig?

Voornamelijk als je veel (extreme) groothoekfoto’s wilt maken heb je voordeel bij een fullframecamera. Bijvoorbeeld bij architectuur, interieur of landschapsfotografie. Je kunt dan een bredere hoek laten zien dan met een cropfactorcamera. Daarnaast hebben fullframecamera’s minder last van hoge ISO ruis en kun je makkelijker een kleine scherptediepte bereiken. Het nadeel van fullframe is dat de camera’s duurder in aanschaf zijn en dat je ook dient te investeren in lenzen die geschikt zijn voor een fullframecamera. Wij vermoeden dat deze sensoren op termijn goedkoper zullen worden. De fullframecamera’s zullen dan ook dalen in prijs en voor veel mensen betaalbaar worden.

Mocht je op termijn plannen hebben om over te stappen op een fullframecamera, dan kun je daar nu al rekening mee houden. Bijvoorbeeld bij de aanschaf van een lens. Als je nu al een fullframelens koopt, dan kun je die later zonder problemen ook gaan gebruiken op je fullframecamera.

Wil je meer leren over camera’s?

Kijk dan eens naar onze workshops voor bedrijven en groepen

Vraag hieronder vrijblijvend een offerte aan

Je kunt ons ook bellen: 0165 820 215